Summary
After six months of interviews and research, a new report explains how the military deliberately obstructed the 2025 earthquake response, exploiting the humanitarian crisis to suppress civic freedoms. ICNL’s comprehensive report, based on key informant interviews with earthquake respondents, details how the military weaponised laws, imposed a complex system of permissions, and blocked access to particular affected populations. The report finds this strategy was not a failure of capacity but a re-run of the Cyclone Nargis response, deliberately co-opting aid, criminalising volunteers, and preventing the re-emergence of an independent civil society.
Jump to:
Executive summary
The devastating earthquake that struck Myanmar on March 28, 2025, was a profound human tragedy compounded by a harmful State response. This report finds that the military’s actions following the disaster led to the systematic suppression of civic freedoms. The military exploited the humanitarian crisis to accelerate its pre-existing restrictions on civil society, violating fundamental rights protected under international law, with lethal consequences. This strategy functioned to prevent the re-emergence of independent civil society, while directing humanitarian aid toward the military’s partisan interests.
Key findings
- The military used the Organization Registration Law (2022), which criminalized unregistered associations, to create a hostile legal environment for civil society. In the aftermath of the earthquake, it instituted an arbitrary permission regime for all emergency aid on top of existing restrictions, imposing a system of direct control that systematically obstructed and co-opted independent relief efforts.
- Civil society access to affected populations was systematically blocked through a web of intimidating checkpoints, restrictive travel permits, and curfews, preventing timely search and rescue operations and channeling humanitarian assistance to military allies.
- The military effected an information blackout by trying to control digital communications, banning independent media, repressing journalists, and simultaneously attempting to control the narrative via its own campaigns.
- Civil society workers and volunteers were subjected to violence, arbitrary arrest, and politically motivated charges under restrictive laws, creating a climate of fear that undermined independent relief efforts.
- Despite severe repression, informal, local, and unregistered civil society organized together, operating clandestinely to deliver life-saving aid, demonstrating profound resilience.
The international community’s approach must be guided by the reality that in Myanmar, the military remains a primary obstacle to a rights-respecting civil society response to natural disasters. Stakeholders should consider recognizing and directly funding informal civil society networks on the ground. This requires creating flexible, rapid, and trust-based funding mechanisms.
Simultaneously, consistent international pressure must be applied to demand civil society access and the repeal of the Organization Registration Law and other restrictive laws, while also investing in the long-term security and resilience of local civil society operating in this high-risk environment.
အစီရင်ခံစာအကျဉ်းချုပ်
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ လှုပ်ခတ်ခဲ့သော အဖျက်စွမ်းအားကြီးမားသည့် ငလျင် သည် နိုင်ငံ၏ အန္တရာယ်ရှိသောတုံ့ပြန်မှုနှင့် ပေါင်းစပ်လိုက်သည့်အခါ ပိုမိုဆိုးရွားသည့် လူမှုဒုက္ခများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ဤအစီရင်ခံစာအရ စစ်တပ်၏ ငလျင်ဘေးအန္တရာယ်ကျရောက်ပြီးသည့်နောက်ပိုင်း လုပ်ဆောင်ချက်များသည် အရပ်ဘက်လွတ်လပ်ခွင့်များကို စနစ်တကျဖိနှိပ်မှုဆီသို့ ဦးတည်သွားခဲ့ ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ စစ်တပ်သည် ရှိနှင့်ပြီးသား ၎င်းတို့၏ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများအပေါ် ကြိုတင် ကန့်သတ်မှုများကို အရှိန်မြှင့်ရန်အတွက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကို အခွင့်ကောင်းယူခဲ့ပြီး၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေဖြင့် ကာကွယ်ထားသည့် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးများကိုအသက်ဆုံးရှုံးမှုများဖြစ်စေသည်အထိ ချိုးဖောက်ခဲ့သည်။ ဤဗျူဟာကို လွတ်လပ်သော အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများ ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာခြင်းအား တားဆီးရန်နှင့် တစ်ချိန်တည်းမှာပင် လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှု အကူအညီများကို စစ်တပ်၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ဦးတည်အသုံးချရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ သည်။
အဓိကလေ့လာတွေ့ရှိချက်များ
- စစ်တပ်သည် မှတ်ပုံမတင်ထားသည့် အသင်းအဖွဲ့များကို ရာဇဝတ်မှုမြောက်စေသော အသင်း အဖွဲ့မှတ်ပုံတင်ခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေ (၂၀၂၂) ကို အသုံးပြု၍ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများအတွက် အန္တရာယ်ရှိသည့် ဥပဒေရေးရာ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ ငလျင်လှုပ်ပြီးနောက်တွင် စစ်တပ်သည် ရှိရင်းစွဲ ကန့်သတ်ချက်များအပြင် အရေးပေါ်အကူအညီအားလုံးအတွက် စိတ်ထင် သလို ခွင့်ပြုချက်ပေးသည့် စနစ်တစ်ရပ်ကို ထပ်မံချမှတ်ခဲ့ပြီး လွတ်လပ်သော ကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများကို စနစ်တကျ ပိတ်ဆို့ကာ ကိုယ်ကျိုးအတွက် အသုံးချခဲ့သည့် တိုက်ရိုက်ထိန်းချုပ်မှု စနစ်ကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။
- ထိခိုက်ခံစားရသော ပြည်သူများထံ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများ ဝင်ရောက်ကူညီခွင့်ကို စစ်ဆေး ရေးဂိတ်များ၊ တင်းကျပ်သော ခရီးသွားလာခွင့် ပါမစ်များနှင့် ညမထွက်ရအမိန့်များဖြင့် စနစ်တကျ ပိတ်ဆို့ခဲ့ပြီး၊ အချိန်မီ ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများကို တားဆီးကာ၊ လူသားချင်း စာနာမှု အကူအညီများကို စစ်တပ်၏ ဌာနဆိုင်ရာအဖွဲ့များထံ လမ်းကြောင်းပြောင်းခဲ့သည်။
- စစ်တပ်သည် ဒစ်ဂျစ်တယ် ဆက်သွယ်ရေးများကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်း၊ လွတ်လပ်သော မီဒီယာကို ပိတ်ပင်ခြင်း၊ သတင်းသမားများကို ဖိနှိပ်ခြင်းတို့ဖြင့် သတင်းအမှောင်ချမှုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်မှုများမှတစ်ဆင့် အဖြစ်အပျက်များနှင့် ပတ်သတ်ပြီး အများပြောဆိုကြသည့် အကြောင်းအရာကို ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။
- အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းမှ ဝန်ထမ်းများနှင့် စေတနာ့ဝန်ထမ်းများကို အကြမ်းဖက်မှု၊ မတရား ဖမ်းဆီးမှုနှင့် တင်းကျပ်သော ဥပဒေများအောက်တွင် နိုင်ငံရေးအခြေပြု စွဲချက်များဖြင့် ပစ်မှတ် ထားခံခဲ့ရရာ လွတ်လပ်သော ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ထိခိုက်စေသည့် ကြောက်စိတ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေကို ဖန်တီးခဲ့သည်။
- ပြင်းထန်သော ဖိနှိပ်မှုများကြားမှပင် မှတ်ပုံတင်ဖွဲ့စည်းထားခြင်းမရှိသည့် ဒေသတွင်း အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများသည် အချင်းချင်းစုစည်းကာ လျှို့ဝှက်စွာ လှုပ်ရှားလုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပြီး အသက်ကယ်အကူအညီများကို ပေးအပ်နိုင်ခဲ့ကာ ကြံ့ခိုင်သော ခံနိုင်ရည်ရှိမှုကို ပြသခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကို တုံ့ပြန်ရာ၌ စစ်တပ်သည် လူ့အခွင့်အရေးများကို လေးစားလိုက်နာသည့် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတို့၏ တုံ့ပြန်မှုအတွက် အဓိကအတားအဆီးအဖြစ် ဆက် လက်တည်ရှိနေသည်။ ယင်းအမှန်တကယ် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေသည် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်း ၏ ချဉ်းကပ်ပုံအတွက် လမ်းညွှန်ချက် ဖြစ်သင့်သည်။ သက်ဆိုင်ရာပါဝင်ပတ်သတ်သူများသည် လက်ရှိ မြေပြင်တွင် စနစ်တကျပုံသေကားကျပုံစံမျိုးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်း မဟုတ်သည့် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း ကွန်ယက်များကို အသိအမှတ်ပြုကာ တိုက်ရိုက် ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့ပေးရန် စဉ်းစားသင့်သည်။ ၎င်းအတွက် ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိပြီး မြန်ဆန်သော၊ ယုံကြည်မှုအပေါ် အခြေခံသည့် ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့မှု ယန္တရား များကို ဖန်တီးရန် လိုအပ်သည်။
တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများ ဝင်ရောက်ခွင့်ရရှိရေးနှင့် အသင်းအဖွဲ့မှတ်ပုံတင်ခြင်း ဆိုင်ရာ ဥပဒေအပါအဝင် အခြားကန့်သတ်ချုပ်ချယ်သည့် ဥပဒေများကို ရုပ်သိမ်းရန် တောင်းဆိုရေး အတွက် ခိုင်ကျည်သော နိုင်ငံတကာဖိအားပေးမှုကို ပြုလုပ်ရမည့်အပြင်၊ အန္တရာယ်ကြီးမားသော ဤပတ်ဝန်းကျင်တွင် လည်ပတ်လုပ်ကိုင်နေသည့် ဒေသတွင်း အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများ၏ ရေရှည် လုံခြုံရေးနှင့် ခံနိုင်ရည်ရှိမှုတို့၌လည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရမည်ဖြစ်သည်။